مديريت بحران در سفر
بخش دوم و پاياني
در بخش نخست اين مقاله به اين نکته اشاره شد که "مواجهه با مشکلات در سفر در صورت داشتن پيش زمينه قبلي و آگاهي مي‌تواند به مراتب آسان‌تر از هنگامي باشد که به يکباره و در زماني که انتظار آن را نداريد با آنها رو به رو مي‌شويد. براي تامين اين هدف شما بايد در زمان پيش از شروع سفر، تا حد ممکن نسبت به شناسائي موارد احتمالي دردسر زا اقدام کرده و تمهيدات لازم را براي اجتناب از آنها را اتخاذ کنيد" در همين راستا به مواردي چون ندانستن زبان بيگانه، گم شدن و پيدا نکردن آدرس يا مشکلاتي جدي‌تر از جمله آسيب‌ديدگي و جراحت، ابتلا به انواع بيماري‌ها، مورد حمله قرار گرفتن و يا از دست دادن و گم کردن پول و مدارک اشاره شد. ادامه مطلب را با مشکل سرقت دارايي در سفر پي مي‌گيريم.
مريم عالمي
سرقت و از دست رفتن دارايي در سفر
يکي از بدترين اتفاقاتي که مي‌توان در طول سفر براي يک فرد رخ دهد، گم کردن يا دزديده شدن کيف پول است، در اين موقعيت مشکل فقط پول‌هاي موجود در کيف نيست زيرا معمولا در کيف جيبي، مدارک ديگري مانند کارت‌هاي بانکي، گواهينامه، کارت‌هاي شناسائي و ... نيز نگهداري مي‌شود. در طول سفر بايد بيشتر مراقب وسايلتان باشيد زيرا به طور طبيعي گردشگران همواره طعمه‌هاي مناسبي براي سرقت محسوب شده و جيب‌برها همواره در کمين گردشگراني هستند که با بي‌دقتي وسايلشان را در شرايط آسان براي سرقت قرار مي‌دهند. هدف اصلي جيب‌برها معمولا کيف پول، وسايل ارزشمند و جواهرات و در بسياري از موارد سرقت پاسپورت شما است.
براي اجتناب از قرباني شدن در اين موارد بايد برخي موارد را در طول سفر رعايت کنيد. به خاطر داشته باشيد که يک جيب‌بر مي‌تواند در هر محلي حضور داشته باشد و نخستين توصيه اين است که در هر شرايطي مراقب وسايلتان باشيد ولي برخي نشانه‌ها مي‌تواند علائم هشداردهنده‌اي باشند که احتمال خطر را بيشتر مي‌کند. برخي از مهم‌ترين اين موارد عبارتند از:
n به‌صورت جدي و به‌ويژه در سفرهاي خارجي از مواجهه با گدايان، افراد مست و زنان خياباني اجتناب کنيد.
n اماکن شلوغ مانند اتوبوس‌ها و مترو و قطارهاي شهري فضاي مناسبي براي جيب‌برها فراهم است تا در شلوغي و سر و صداي محيط کار خود را انجام داده و در بين جمعيت ناپديد شوند. در اين موقعيت‌ها بيشتر مراقب باشيد.
n در مناطق فقيرنشين و کشورهايي که سطح درآمد مردم پائين است، محتويات جيب يک گردشگر مي‌تواند به اندازه درآمد چند ماه يک خانواده باشد. خود اين موضوع مي‌تواند انگيزه خوبي براي سارقان باشد. از حمل مقدار نا متعارف پول خودداري کنيد.
n در سفرهاي خارجي يا سفر به مناطق حومه شهري و جرم خيز به گونه‌اي رفتار نکنيد که غريبه بودن شما مشخص باشد. اين موضوع شامل نوع لباس پوشيدن شما نيز مي‌شود. سعي کنيد به هيچ وجه به تنهايي وارد اينگونه مناطق نشويد.
n در بازارهاي فضاي آزاد که معمولا محصولات محلي و صنايع دستي در آن ارائه مي‌شود بيشتر مراقب جيب‌هايتان باشيد زيرا اين فضاي شلوغ محيط مناسبي براي کار جيب‌بران به شمار مي‌رود.
n به هر گونه تنه زدن در فضاهاي شلوغ حساس باشيد. متاسفانه تجربه ثابت کرده است که در بسياري از موارد وقتي در جاهاي شلوغ و پر ازدحام هستيم متوجه تنه زدن ديگران نمي‌شويم. اين شگرد قديمي تنه زدن هنوز اصلي‌ترين راه رسيدن انگشتان جيب‌برها به کيف پول شماست.
n فراموش نکنيد شما يک گردشگر هستيد و به دنبال دردسر نمي‌گرديد به هيچ عنوان به سمت جاهايي که دعواي خياباني رخ داده نرويد. در بسياري از موارد اين دعوا ساختگي بوده و هدف اصلي آن خالي کردن جيب شماست.
n در کشورهاي مختلف روش‌هاي جديدي براي جيب‌بري ابداع شده است مثلا به‌تازگي در برخي کشورهاي اروپايي يک کودک در خيابان به مقابل شما مي‌آيد و ناگهان نور قوي فلاش عکاسي را روي صورت‌تان حس کرده و پس از چند ثانيه که به خودتان مي‌آييد از کيف پولتان خبري نيست. در برخي کشورهاي آمريکاي جنوبي که در فرهنگ آنها فوتبال خياباني به شدت رواج دارد يکي از شيوه‌هاي سرقت از گردشگراني که از زمين بازي آنها يا به‌عبارتي همان خيابان عمومي عبور مي‌کنند اين است که ناگهان توپ به سمت گردشگر آمده و يکي از بازيکنان به شدت بر روي پاي شما تکل مي‌کند! همه بازيکنان به سرعت به دور شما جمع شده و با عذرخواهي از زمين بلندتان مي‌کنند. شما هنوز گيج هستيد و در حال پاسخ دادن به عذرخواهي اين نوجوانان به ظاهر معصوم در حاليکه خبر از کيف پول ربوده شده‌تان نداريد!
n ممکن است در رستوران کسي به اشتباه نوشيدني يا سس بر روي لباس شما بريزد و هميشه در اين گونه موارد يک خانم نسبتا مسن و دلسوز با يک دستمال آماده که معلوم نيست به سرعت از کجا تهيه کرده به جان لباس شما مي‌افتد و با عذرخواهي مي‌خواهد آن را تميز کند. در اين حالت ضمن ممانعت از انجام اين کار، مراقب جيب‌تان باشيد.
n در بسياري از موارد جيب‌برها به صورت تيمي کار مي‌کنند. در بسياري از گزارش‌هاي پليس ذکر شده که گردشگران به نقاشان خياباني که در چند دقيقه از صورت افراد طراحي مي‌کنند مراجعه کرده و نقاش از آنها مي‌خواهد مستقيم به وي يا به زاويه خاصي نگاه کنند تا او بتواند از صورتشان طراحي کند. اين چند دقيقه وقت بسيار زيادتر از آن چيزي است که يک تيم حرفه‌اي جيب‌بر براي ربودن وسايل شما نياز دارد.
مطالعات روانشناختي نشان داده است که بيش از 90 درصد مردم در مورد قابليت‌هاي خود در برابر سارقان به صورت اغراق‌آميز فکر مي‌کنند و عقيده دارند جيب‌برها فقط به سراغ آدم‌هاي بي‌دست و پا و شلخته مي‌روند، در حاليکه به هيچ وجه اينطور نيست و شما هر چقدر هم که زرنگ باشيد اگر موارد ايمني را رعايت نکنيد احتمال دارد قرباني سرقت شويد.
سارقان از روش‌هاي مختلفي براي رسيدن به طعمه‌هايشان استفاده مي‌کنند. بايد اذعان داشت که بيشتر جيب‌برها در کار خود بسيار حرفه‌اي هستند ولي با اين وجود همه آنها در بيشتر مواقع به دنبال هدف‌هاي راحت هستند. منظور از هدف‌هاي راحت در قدم اول وسايل و کيف‌هاي دستي هستند که با خيال راحت از خودتان جدا کرده و روي ميز، صندلي يا زمين قرار مي‌دهيد. اين موضوع در مورد کيسه‌هاي خريد شما به‌ويژه وقتيکه در سفر براي خودتان خريدهاي خاص انجام داده يا سوغاتي تهيه کرده‌ايد و تعداد زيادي کيسه و جعبه حمل مي‌کنيد نمود بيشتري دارد. اين موضوع را در رستوران‌ها و کافه‌ها نيز رعايت کنيد. بهتر است در طول سفر خانم‌ها از حمل طلا و پول زياد در کيف دستي خود جدا اجتناب کنند. بهترين جا براي نگهداري پول‌هايتان جيب شلوار يا پيراهني است که در زير مانتو يا لباس ديگري قرار گرفته است. آقايان هم اگر کيف پول خود را در جيب بغلي کت نگهداري مي‌کنند بايد بسيار هشيار باشند به‌ويژه وقتي که به دليل گرما يا هر دليل ديگر کت خود را از تن خارج مي‌کنند. بسياري از دزدان ناجوانمرد از تيغ و کاتر براي پاره کردن بند کيف‌هاي دوشي، جيب و يا کيف دوربين و ... استفاده مي‌کنند. بهتر است اگر از کيف کمري استفاده مي‌کنيد، بند آن را از دو يا سه پل جاي کمربند شلوار خود عبور دهيد زيرا در اين صورت حتي اگر جيب‌بر بند آن را با تيغ ببرد، نخواهد توانست آن را از بند کمربند شوار شما جدا کند.
اقدامات پيشگيرانه
اشيا و پول‌هاي اضافه خود را در صندوق امانات هتل يا صندوق‌هاي امنيتي داخل اتاق‌هاي هتل قرار دهيد و تنها به اندازه نيازتان با خود پول حمل کنيد.
n از حمل کارت‌ها و مدارک غير ضروري مانند کارت ملي، گواهينامه ايران و ... در سفرهاي خارجي خودداري کنيد و در صورتيکه به هر دليل آنها را با خود برده‌ايد، بهترين جا براي نگهداري آنها، اتاق هتل‌تان است.
n پاسپورت و پول‌هايتان را در جيب‌هاي مختلف قرار دهيد. بهترين حالت براي حمل مدارک و پول‌هايتان تهيه يک کيف گردن آويز است که در داخل بند آن از رشته‌هاي فلزي نازکي استفاده شده است که با تيغ يا کاتر بريده نمي‌شود.
n سعي کنيد کيف پولتان را در جيب ژاکت يا کاپشني قرار دهيد که با زيپ بسته مي‌شود.
n در حين سفر هيچ نيازي به استفاده از تزئينات گرانبها و طلا و جواهر نيست. به گونه‌اي لباس نپوشيد که نشان دهد شما يک گردشگر خارجي پولدار هستيد.
n سعي کنيد علاوه بر کيف پول اصلي‌تان که در جيب قرار داده‌ايد يک کيف پول ارزان قيمت داشته باشيد و کمي پول در آن قرار دهيد. براي خرج کردن از کيف دوم استفاده کنيد زيرا در بسياري از موارد جيب‌برها شما را از قبل زير نظر مي‌گيرند و به احتمال زياد با ديدن اين کيف پول ارزان و مقدار پول کم موجود در آن از قصد خود صرف‌نظر کرده و به سراغ طعمه بعدي بروند.
n سعي کنيد معني واژه دزد را به زبان کشوري که مقصد شماست ياد بگيريد که اگر کسي جيب شما را زد و او را در حال فرار ديديد بتوانيد از مردم کمک بگيريد.
n بهترين نوع کيف در سفر، کيف‌هايي است که در داخل شلوار تعبيه مي‌شود. با مراجعه به يکي از فروشگاه‌هاي عرضه لوازم کوهنوردي خواهيد توانست از اين نوع کيف تهيه کنيد. تقريبا احتمال سرقت اين نوع کيف‌ها وجود ندارد.
در همه جاي دنيا دزدي و سرقت وجود دارد و اين خود شما هستيد که مي‌توانيد فرصت مناسب را براي قرباني شدن در اختيار دزدان قرار دهيد. در صورتيکه دچار دستبرد شديد در اولين قدم حتما و حتما بايد به پليس گزارش دهيد. در انجام اين کار ذره‌اي ترديد به خود راه ندهيد زيرا حتي اگر بر فرض مثال پليس نتواند سارق اموال يا مدارک شما را دستگير کند شما براي استفاده از بيمه سفر يا درخواست صدور مدارک المثني به گزارش پليس نياز خواهيد داشت. قدم بعدي شما بايد مطلع کردن مسئولان سفارت ايران در آن کشور باشد زيرا بدون ترديد به دليل فشارهايي که از سوي سفارت به پليس وارد خواهد شد، پليس با جديت بيشتري پيگير پرونده شما خواهد بود.